Сэргэн мандлын хожуу үеийн Францын их сэтгэгч Мишэль Эйкэм дө Монтэнь (1533-1592) Энэ ном өнөөгийн иргэншил төлөвшихөд хамгаас онцгой нөлөө үзүүлсэн, хүн төрөлхтөний сэтгэлгээний түүхэн дэх хосгүй гайхамшигт үзэгдэл гэгддэг, зуун зууны туршид шагшигдсаар ирсэн гол бүтээлээс дээжилж байна. Эдгээр бүтээлийг туурвиснаараа Монтэнь дэлхийн уран зохиолд “эсээ” хэмээх төрөл хэлбэрийг бий болгосон юм. Хэдийгээр Цицерон, Сенека, Плутархын зохиолуудыг төрөл зүйлийн хувьд эсээнд хамруулан үзэх нь бий ч, уран зохиолын эсээ сонгодог утгаараа Монтэниэс эхэлсэн юм. Бүр өнөөдрийн, XXI зууны утга зохиолд ч эсээ нь бичгийн урлагийн хамгийн дэвшилтэт төрөл хэлбэр гэгдэж байна. Эсээ нь, ХХ зууны сод зохиолчдын нэг Хакслийн оновчтой тодорхойлсноор, “аливаа зүйлийн талаар бараг бүхий л талаас нь өгүүлэх утга зохиолын арга” бөгөөд үнэхээр ч Таны мөдхөн унших энэ ном XVI зууны гүн ухаанч сэтгэлгээний дээд түвшнийг өөртөө цогцоор нь шингээсэн билээ.

Монтэнь анхны эсээч төдийгүй өнөө хэр хамгийн шилдэг эсээ ч хэвээрээ л байгаа гэж орчин цагийн судлаачид дүгнэдэг тул энэ номын үнэ цэн хосгүй юм.